Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest największą skoordynowaną siecią naturalnych obszarów chronionych na świecie. To sieć miejsc wybranych w celu zachowania określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz zapewnienia przetrwania najcenniejszych i najbardziej zagrożonych gatunków roślin i zwierząt w Europie. Wybór obszarów jest bardzo istotny i ma służyć zachowaniu lub odtworzeniu bioróżnorodności Europy – jest to jeden z priorytetów działalności Unii Europejskiej.

Natura 2000 rozciąga się we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Obejmuje 18 % jej terenów lądowych i 6% terytoriów morskich.

Podstawą funkcjonowania programu są dwie unijne dyrektywy:

• „Dyrektywa ptasia” (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa – wcześniej Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa) – określa kryteria do wyznaczania ostoi dla gatunków ptaków zagrożonych wyginięciem;
• „Dyrektywa siedliskowa” (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory) – ustala zasady ochrony pozostałych gatunków zwierząt, a także roślin i siedlisk przyrodniczych oraz procedury ochrony obszarów szczególnie ważnych przyrodniczo.

W myśl wyżej wymienionych aktów prawa każdy kraj członkowski Unii Europejskiej ma obowiązek zapewnić siedliskom przyrodniczym i gatunkom wymienionym w załącznikach Dyrektywy siedliskowej i ptasiej warunki sprzyjające ochronie, lub zadbać o odtworzenie ich dobrego stanu m.in. poprzez wyznaczenie i objęcie ochroną obszarów, na których te siedliska i gatunki występują.

Jednak Natura 2000 nie jest systemem ścisłych rezerwatów przyrody, z którego wyłączono wszelką działalność człowieka. Chociaż obejmuje ona obszary chronione, w tym rezerwaty, większość gruntów objętych siecią Natura 2000 w Europie pozostaje własnością prywatną. Podejście do ochrony i zrównoważonego użytkowania tych obszarów jest znacznie szersze, w dużej mierze skoncentrowane na osobach pracujących z przyrodą. Państwa członkowskie muszą więc dołożyć wszelkich starań, aby obiekty włączone w sieć Natura 2000 były zarządzane w sposób zrównoważony, zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym. Bez starań lokalnych społeczności i bez wzajemnego porozumienia osób korzystających z tych terenów z osobami odpowiedzialnymi za zarządzanie obszarami chronionymi, utrzymanie Natury 2000 nie byłoby możliwe.

Zachęcamy do lektury: http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/faq_pl.htm